9 نوامبر 2022 - در بیماری آلزایمر، تخریب سلول‌های مغز با تشکیل تجمعات و رسوبات پروتئینی سمی به نام پلاک‌های آمیلوئید مرتبط است. فرآیندهای مشابه نیز نقش مهمی در دیابت نوع 2 دارند. اکنون یک تیم تحقیقاتی به رهبری دانشگاه فنی مونیخ (TUM) مینی پروتئین‌ها یا پپتیدهایی را توسعه داده‌اند که قادر به اتصال به پروتئین‌هایی هستند که آمیلوئیدها را تشکیل می‌دهند و از تجمع آنها به آمیلوئیدهای سیتوتوکسیک جلوگیری می‌کنند.

بسیاری از بیماری های سلولی و عصبی با تشکیل توده های پروتئینی سمی که باعث مرگ سلولی می شوند، مرتبط هستند. نمایندگان برجسته ی این بیماری ها، بیماری آلزایمر و دیابت نوع 2 هستند که به ترتیب در سراسر جهان بیش از 50 میلیون و 400 میلیون بیمار دارند. نکته مهم این است که با افزایش سن جمعیت، تعداد بیماران مبتلا به آلزایمر و دیابت به طور مداوم در حال افزایش است. با این حال، این دو بیماری تاکنون غیر قابل درمان باقی مانده اند. بنابراین نیاز مبرمی به رویکردهای درمانی جدید وجود دارد.

هدف قرار دادن تشکیل سنگدانه های آمیلوئیدی مضر، یک رویکرد امیدوارکننده است. اکنون تیمی به سرپرستی آفرودیت کاپورنیوتو، استاد بیوشیمی پپتیدها در دانشگاه فنی مونیخ (TUM)، پپتیدهای مصنوعی جدیدی ایجاد کرده اند که در مدل های تجربی قادر به جلوگیری از تجمع آمیلوئید سمی مرتبط با هر دو بیماری هستند.

تعاملات مولکولی بین بیماری آلزایمر و دیابت نوع 2

مطالعات قبلی نشان داد که «برهم‌کنش‌های متقابل» مشخصی بین پروتئین‌های آمیلوئیدوژنیک این دو بیماری به طور چشمگیری روند تجمع آمیلوئید را در آنها تسریع می‌کند. این یافته ها احتمالاً می تواند توضیح دهد که چرا افرادی که از یکی از این دو بیماری رنج می برند، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری دیگر باشند.

پپتیدهای مصنوعی این تیم می توانند به عنوان مهارکننده های موثر تجمع آمیلوئید در هر دو بیماری عمل کنند. پروفسور کاپورنیوتو می گوید: پپتیدهای طراحی شده در واقع قادر به اتصال به پروتئین های آمیلوئیدوژنیک مرتبط با هر دو بیماری هستند و به طور موثر تجمع آمیلوئید سیتوتوکسیک و برهمکنش های متقابل شتاب دهنده ی آمیلوئیدها را سرکوب می کنند. شایان ذکر است، اگرچه سنگدانه های مخلوط تشکیل شده از برهمکنش پپتیدهای طراحی شده با پروتئین های آمیلوئیدوژن، بسیار شبیه به دانه های آمیلوئیدی مضر هستند، اما کاملاً فاقد اثرات سیتوتوکسیک می باشند. علاوه بر این، این توده های مخلوط شبه آمیلوئیدی در مقایسه با توده های آمیلوئیدی به طور موثرتری توسط سلول های ایمنی فاگوسیتی جذب می شوند.

مطالعات آتی راه را برای کاربرد پزشکی هموار خواهد کرد

شواهد روزافزون نشان می دهد که بیماری آلزایمر و دیابت نوع 2 با یکدیگر مرتبط هستند. پروفسور کاپورنیوتو معتقد است که پپتیدهای طراحی شده می توانند نامزدهای ارزشمندی برای توسعه داروهایی برای درمان هر دو بیماری باشند.

یک درخواست ثبت اختراع قبلاً توسط تیم TUM ثبت شده است. اکنون مطالعات بیشتری برای ترجمه یافته های مدل های تجربی به کاربرد کلینیکی برنامه ریزی شده است.

منبع:

https://www.sciencedaily.com/releases/2022/11/221109085759.htm